Comentari entath blòc de Nicolau Rei Bèthvéder.
Ath
delà de tu ei
ua cançon que podem ligar ara cançon Sò
jo, qu’Alidé
comentèc en mai passat en blòc.
Segur, aguesta cançon ei ua des
prumères composicions en occitan dera cantautora aranesa.
La datarè de 2012. Cançon lèu adolescenta musicauments –çò que non desmerite
eth talent, ei simplaments ua votz (mès quina votz !!!) e ua guitarra.
Eth prumèr còp qu’entení Ath delà tu que
me hèc a pensar ara cançon Zure doinua de dues basquetes Pitxi e Letu. Com
en aguesta, era votz d’Alidé ei com un tust emocionau. En qué podem díder qu’ua votz ei polida o non? è pensat soent en açò, ara me semble qu’era responsa ei pro
simpla : ua polida votz ei ua emocion. Escotar Ath delà de tu, ei prumèr ua emocion.
Recentaments, en concèrt damb Enric
Hernàez a Sant Pèire des Coquins de Tolosa, Alidé Sans hec ua version
completaments diferenta d’Ath delà de tu,
damb nombrosi instruments, e molt aluenhada dera version iniciau. Mès
finauments en contradiccion damb era letra dera
cançon. Paradoxauments, er enriquiments musicau creaue bones sensacions encara
que siguesse diferenta der ambient dera letra.
Non cau cap deishar era letra dera
cançon en concentrar-se ena musica. Ei dilhèu eth moment de dar era letra :
« Rebrembi a jo madeisha
caminaua soleta e a plaser
Desbrembi a jo madeisha
quan te pensi, delanet, anet e aué,
non me coneishi
E rebrembi a jo madeisha
Pes camins que damb tu
jamès recorrerè
Semblen des•hèir-se
semble que ath delà de tu non i a
arren, non i a arren.
Semblen des•hèir-se
semble que ath delà de tu non i a
arren, non i a arren.
Rebrembi a jo madeisha
escotaua ath mèn cap en patz e pro
Desbrembi a jo madeisha
quan t'escriui es poèmes dera pèth
que tant fòrt prenes
E rebrembi a jo madeisha
Pes camins que damb tu
jamès recorrerè
Semblen des•hèir-se
semble que ath delà de tu non i a
arren, non i a arren.
Semblen des•hèir-se
semble que ath delà de tu non i a
arren, non i a arren.
Naaanananaa....
Rebrembi a jo madeisha
cantaua letres sus era vida e sus
jo, sus era vida
Desbrembi a jo madeisha
ara que era votz non me hè cas, non
ei damb jo
E desbrembi a jo madeisha
ara que era votz va per liura:
sonque parle de tu...
Sai cap, non m'agrade mès
semble que ath delà de tu non i a
arren, non i a arren
Sai cap, non ac voi díder mès
semble que ath delà de tu non i a
arren, non i a arren
Non ac voi díder, non ac voi díder
mès... »
Mos trobam encara ena tematica d’un mon sentimentau complicat –alambicat anaua a díder- d’ua joena d’aué. Era fòrça dera cançon Ath delà de tu ei era sua letra qu’ei significativa d’ua cançon d'ua gojata deth sègle XXI que parle damb matisi dera fin d'un amor vist com un viatge interior encara desconeishut.
Podem hèr comentaris sus eth arrepic e sus quate coblets.
Prumèr d'ua manèra feminina, sense ac díder, comprenem qu'Alidé se
dessepare de quauqu'un. Damb aguesta cançon tot se pare. Alidé mos parle de çò
que passe laguens era, des sòns rebrembes intimes. Se
rebrembe a era madeisha, com ère abantes, enes camins que damb aguest amor
jamès recorrerà. Jamès non i anarà e jamès non les viurarà damb aguesta persona.
Sent era frustracion de voler e non poder.
Ei un cant ara pena que sentie.
Coma ua joena qu’ei, Alidé
non sap encara qu’eth mon a limits, qu’er amor a limits e que s’acabe mau
generauments. Non ac sap. Ac descorbís.
Alidé, donques, se
passejarà soleta e vò passejar-se atau, mès non ei ua decision ferma, senon ua
simpla intencion, frut dera sua impoténcia. Apareish un viatge de mès aguesta
persona estimada, e toti aguesti camins se des·hèsquen. Totes aqueres fòrces
contràries en sòn còr hèn qu’a era impression que non s’acabe jamès : ara
òc, ara non, ara òc, ara non.
Parle de viatges que hège
tota sola quan non coneishie er amor, a un shinhau de melanconia deth temps de
mainada.
Dempús, er arrepic parle dera des·hèita dera sua
volentat en ua istòria, seguraments amorosa, mès d'un aute costat non arribe
cap a pensar era sua vida sense aguesta persona. Auem aqueth paradòxe, tipic
dera adolescéncia, d'un amor acabat e dera pòur deth vuet. Alidé sap qu’era
istòria ei acabada mès d'un costat non l'accèpte cap.
Segon, Alidé evòque de manèra clara un amor fisic en parlar 'dera pèth que tant fòrt prenes' e semble lamentar-se d’aquera passion passada. Vò sajar de tornar trobar era patz en era madeisha dempús eth capvirament que representèc aqueth hèt.
Tresau, parle deth passat, dera sua passion per cantar e non se pòt cap deishar de parlar d'eth, d'aqueth amor passat que la obsède tostemp. Non arribe a gesser-se’n.
Finauments, aquera gojata ei esquiçada entre eth sòn amor passat e era enveja de virar plana. Ditz qu'aquera romança « non agrade mès » mès ditz que « sap cap » e que tostemp « qu'ath delà de tu, non i a arren ». Alidé dubte, non arribe a desbrembar, eth sòn amor acabat viu encara en era. Ei lèu un trebalh de dò : Non existís mès, totun contunhe d'existir en era.
Cançon tipica des prumèrs amors, bastidi d’emocions, dera dificultat de desseparar-se, d’anar-se’n entà orizonts naui.
Er amor ei vist com un camin, un viatge interior a on Alidé se tròbe soleta e sage de compréner-se a era medisha sense arribar-i massa. Era cançon diboishe ua gojata qu’ei tot sensibilitat mès qu’a laguens era ua fòrça encara desconeguda.
Hè pensar a ua cançon com With or without you de U2 (1986).
